Ev interneti hızınızın neden düşük olduğunu, bağlantınızın neden zaman zaman koptuğunu veya ping değerlerinin neden yükseldiğini hiç merak ettiniz mi?
Aslında tüm bu soruların cevabı modeminizin arayüzünde saklıdır. “xDSL Hat Değerleri” olarak adlandırılan bu veriler, hattınızın santralden evinize kadar olan tüm iletişim kalitesini gösterir.
Bu rehberde, xDSL hat değerlerinin ne anlama geldiğini, nasıl yorumlanması gerektiğini ve örnek bir hat değerinin nasıl analiz edileceğini detaylıca inceleyeceğiz.
İçindekiler
1. xDSL Hat Değerleri Nedir?
DSL modemlerde görülen hat değerleri, internet hattınızın fiziksel durumunu, sinyal kalitesini ve maksimum hız potansiyelini yansıtır.
Bu değerler, santrale olan mesafeden ev içi kablolamaya, parazit kaynaklarından modem kalitesine kadar birçok değişkenden etkilenir.
Temel hat değerleri şunlardır:
- SNR Marjı (Signal-to-Noise Ratio Margin)
- Hat Zayıflaması (Line Attenuation)
- Alım Gücü (Power Level)
- Hata Değerleri (Error / CRC / FEC)
- Maksimum ve Mevcut Hız Değerleri
Bu parametrelerin her biri bağlantı kalitenizin temel göstergesidir.
2. SNR Marjı (Signal-to-Noise Ratio Margin)
SNR marjı, hattınızdaki sinyalin ne kadar gürültüden etkilenmeden iletilebildiğini gösterir.
Değerin yüksek olması hattın daha kararlı ve kopmalara karşı dirençli olduğunu ifade eder. Ölçü birimi desibel (dB)’dir.
| SNR Marjı (dB) | Hat Kalitesi | Açıklama |
| 20 dB ve üzeri | Mükemmel | Çok stabil bağlantı, kopma riski yok. |
| 10 – 20 dB | İyi | Genellikle kararlı bağlantı. |
| 6 – 10 dB | Orta | Zaman zaman bağlantı kopmaları görülebilir. |
| 0 – 6 dB | Kötü | Hat kararsız, sık kopma yaşanır. |
Not: SNR değeri düşükse hat parazit alıyor olabilir. Bu durumda splitter’ı kaldırmak, kabloyu kısaltmak veya doğrudan modeme bağlanmak SNR’yi yükseltebilir.
3. Hat Zayıflaması (Line Attenuation)
Hat zayıflaması, santralden modeme gelen sinyalin kaybını gösterir.
Değerin düşük olması hattın kısa, kaliteli ve parazitsiz olduğunu belirtir.
| Hat Zayıflaması (dB) | Yorum |
| 0 – 20 dB | Mükemmel – yüksek hız desteklenir |
| 20 – 30 dB | İyi – bağlantı kararlıdır |
| 30 – 40 dB | Orta – hız düşebilir |
| 40 dB ve üzeri | Zayıf – yüksek hızlar desteklenmez |
Hat zayıflamasının artması genellikle uzak santral mesafesi, eski kablo veya parazitli iç tesisat nedeniyle olur.
4. Alım Gücü (Power Level)
Alım gücü, hattın veri iletimi sırasında kullandığı sinyal seviyesini belirtir.
Genellikle 0 ila 15 dBm arası normal kabul edilir.
Aşırı yüksek değerler parazite, düşük değerler ise sinyal zayıflamasına neden olabilir.
5. Hata Değerleri (CRC / FEC / HEC)
DSL hattı üzerinden iletilen veri paketlerinde hatalar oluşabilir.
Bu hatalar “CRC”, “FEC” veya “HEC” olarak raporlanır.
Özellikle CRC hataları bağlantı kopmaları, video donmaları ve yüksek ping sorunlarına yol açar.
Yüksek hata oranlarının nedenleri:
- Bozuk splitter veya uzun kablo
- Yalıtımsız telefon kabloları
- Santral veya port kaynaklı parazit
- Topraklama eksikliği
- Düşük SNR marjı
6. Maksimum ve Mevcut Hız Değerleri
Modem arayüzünde genellikle iki temel hız değeri görülür:
- Maksimum Hız (Max Rate): Hattınızın fiziksel olarak destekleyebileceği en yüksek hız.
- Mevcut Hız (Current Rate): Şu anda modeminizin senkron olduğu hız.
Eğer maksimum hız mevcut hızdan çok daha yüksekse, hattınız aslında daha fazla hızı destekliyordur ancak servis sağlayıcınız bu hızı sınırlamıştır.
7. VDSL2, ADSL2+ ve Annex Türleri
xDSL teknolojileri farklı modülasyon türleriyle çalışır.
- ADSL/ADSL2+: 16–24 Mbps hızlara kadar uygundur.
- VDSL/VDSL2: Daha kısa mesafelerde 100 Mbps’e kadar hız sağlayabilir.
“Annex A/L/M” türleri ise ses ve veri kanallarının nasıl paylaşıldığını belirtir.
Türkiye’de genellikle Annex A tercih edilir.
8. Örnek Hat Değerleri Analizi
Aşağıdaki değerler örnek bir VDSL2 hattına aittir:
| Parametre | Gönderme | İndirme |
| Mevcut Hız (kbps) | 4581 | 44053 |
| Maks. Hız (kbps) | 4237 | 52691 |
| SNR Marjı (dB) | 7.2 | 7.5 |
| Hat Zayıflaması (dB) | 4.4 | 19.2 |
| Hata (pkts) | 63491 | 0 |
| Alım Gücü (dBm) | 6.5 | 14.6 |
Değerlendirme:
- SNR Marjı (7.5 dB): Hattın sınırda çalıştığını gösteriyor. Kopma riski düşük ama zaman zaman istikrarsızlık görülebilir.
- Hat Zayıflaması (19.2 dB): Gayet iyi, santrale yakın konumda olduğunu gösteriyor.
- Upload hatası (63.491): Ciddi bir sorun. Upload yönünde kablo veya parazit kaynaklı bozulma olabilir.
- Maksimum hız 52.691 kbps, mevcut hız 44 Mbps civarında; ISS hattı güvenli bölgede sınırlamış.
- Genel olarak bağlantı iyi ama upload yönü kararsız durumda.
9. Olası Sorunlar ve Çözüm Önerileri
Olası Nedenler:
- Uzun veya düşük kaliteli telefon kablosu
- Arızalı splitter veya priz bağlantısı
- Topraklama eksikliği
- Parazit oluşturan elektrikli cihazlar
- Servis sağlayıcının port kaynaklı sinyal zayıflığı
Çözüm Önerileri:
- Splitter’ı kaldırıp hattı doğrudan modeme bağlayın.
- Kabloyu kısa tutun ve mümkünse CAT6 veya RJ11 UTP kullanın.
- Farklı bir priz deneyin; topraklama hatası varsa elektrikçi kontrolü yaptırın.
- Modem yazılımını güncelleyin.
- Sorun devam ederse ISS’ye port veya hat gürültüsü incelemesi talep edin.
10. Sonuç
xDSL hat değerlerini doğru yorumlamak, internet bağlantısının kalbini anlamak demektir.
SNR, hat zayıflaması, hata oranı ve güç değerleri; hattınızın ne kadar stabil ve hızlı olduğunu gösterir.
Bu değerleri düzenli takip ederek, kopma ve hız sorunlarını kolayca teşhis edebilir, gerektiğinde servis sağlayıcınızla teknik olarak doğru bir iletişim kurabilirsiniz.